CryptoCurrency: Ripple, Litecoin, IOTA, Monero, Golem

Dijital para, sanal para, sayısal para, kripto para olarak türkçeye çevrilen Cryptocurrency terimi, ilk olarak Bitcoin ile başlayıp günümüzde binlerce çeşide ulaşmış, hiç bir devlet – kurum veya kuruluşa bağlı olmadan bireylerin kendi bilgisayarlarının ve kollektivitenin gücünü kullanarak bugünlere getirdikleri takas edilebilir ekonomik değer birimlerinin bütününe verilen isimdir.

Daha birkaç yıl önce elle tutulamayan bu cryptocurrency’lerin güvenilir olmadığını söyleyenler, dev yatırım şirketlerinin ve günümüz dünyasının yönetici yapılarından olan teknoloji şirketlerinin konuya yönelimi ile fikirlerini revize etmek durumunda kalmışlardır. Zira günümüz dünya ekonomisinin işlemesini sağlayan “basılı” veya eski usül tabir ile “altın karşılığı olan” para birimlerinin %99’u aslında hiç basılmamıştır. Bütünüyle bankaların (bilerek) komplike hale getirdikleri prosedürler sonucu zaten sadece hayali rakamlardan oluşmaktadır.

Bu noktada bilinmesi gereken en temel konu, ilkel çağlardan beri tuz, hayvan postu, deniz kabuğu gibi materyallerin binlerce yıl para olarak kullanıldığıdır. Tarih boyu olduğu gibi günümüzde de taşınabilir olan, kolay bölünebilen, vade sürecinde bozulmayan, kullanımı – önemi – değeri genel geçer olan her madde para olarak kullanılabilmektedir.

CryptoCurrency

Dijital para birimleri bu temel maddelerin yanına 7/24 anında işlem hızı ve anonimite unsurlarını eklemiştir. Özellikle sağlanan gizlilik dolayısı ile devletler gibi yapıların işlemlerden vergi alması imkânsız hale gelmiş, ve hatta takas sırasında bu işlemden kâr alan pek çok aracıyı da ortadan kaldırdığı için işlem masraflarını günümüz alışılan rakamlardan çok daha aşağıya çekmiş, hatta kimi alternatiflerde tamamen ücretsiz hale getirmiş durumda.

CoinMarketCap.com adlı websitesi günümüz pek çok kabul görmüş cryptocurrency biriminin piyasa değeri x piyasa hacmi hesaplaması sonucunda piyasa kapitalizasyon sıralamasına sokmaktadır. Bu sıralama her ne kadar değişebilir olsa da, mevcut görünüme bakıldığında sıralamanın ilk 30’larında yer alan birimler arkalarında binlerce para birimini bırakıp bu listede durduk yere yükselmemişlerdir elbet.

Bu listede gözüme çarpan (özellikle insanların duymaktan sıkıldığı Bitcoin ve Ethereum haricindeki) dikkat çekici / gelecekte değerlerinin çok daha artacağını düşündüğüm 5 farklı cryptocurrency birimini inceledim.

Ripple

Kod: $XRP
MarketCap Sıralaması: #3
Birim fiyat: $0.324
Sermayesi: $12,510,235,750

Teknik olarak cryptocurrency teknolojisinin bankalar tarafından kullanılması için geliştirilmiş versiyonu olan Ripple, günümüzde Bitcoin ve Ethereum’dan hemen sonra 12 Milyar dolarlık piyasa değeri ile üçüncü büyük dijital para birimidir. Dünyanın en büyük 50 bankasından 15’i ile anlaşma imzalamış olan geliştiricilerin uzun vade hedefi bütün bankalar – ülkeler arası standartlaşmak. Temel özellikleri olarak, farklı bankalar / ülkeler / parabirimleri arası doğrudan erişim sağlayabiliyor oluşu, büyük aktarım miktarlarına düşük masraf alması, hızı (anında) ve güvenliği. Forexin geleceği olarak görülen birimin 3 cent’lik fiyatı aldatmasın: 1 Mart 2017’de değeri $0.0055 olan 1 XRP yaşadığı güncel gelişmeler sonucu 3 ayda 58 kat değerlenmiş durumda. Geliştirlme amacı sebebi ile neredeyse bütün para birimleri ile anında takası mevcut.

Litecoin

Kod: $LTC
MarketCap Sıralaması: #4
Birim fiyat: $47.38
Sermayesi: $2,446,784,564

Internet üzerinden ticaretin hızlanması amacı ile üretilen Litecoin, peer-to-peer işlemler merkezli geliştirilmiş durumda. Anında ve global ölçekte yapılabilecek ödemeler “neredeyse-sıfır” masraf karşılığı çözülmekte. Açık kaynak kodlu (open-source) oluşu ve decentralized yani merkezileşmeyen yapısı sebebi ile hiç bir otoritenin kontrolü altına giremeyecek sistemi, enflasyon gibi konulardan etkilenmemek için piyasaya verilen birim miktarı sabit tutulmakta. Bireylerin finansal kontrolü ele almasını amaçlayan sistem Windows / Mac OS / Linux / Android / iOS / Blacberry / Electrum gibi bir liste ile günümüz bütün cihazlarını desteklemekte. Geliştiriciler Litecoin’i Bitcoin’e alternatif olarak değil, sürat – pratiklik – güvenlik – açık kaynaklılık sebebi ile Bitcoin’in küçük ticari satışlardaki pratik tamamlayıcısı olarak tanımlamakta. Kitap – uçakbileti gibi bireysel ve hızlı alınması tercih olunan ürünler için standartlaşma hedefindeler. 1 Mart 2017’de değeri $3.77 olan 1 LTC yaşadığı gelişmeler sonucu 3 ayda 12 kat değerlenmiş durumda.

IOTA

Kod: $MIOTA
MarketCap Sıralaması: #8
Birim fiyat: $0.416620
Sermayesi: $1,158,007,907

Ticari cryptocurrency olarak işlem görmeye 13 Haziranda başlayan IOTA’nın listeye 1 Milyar dolarlık hacim ile girişi konu ile ilgilenen pek çok kişiyi şaşkınlığa uğrattı elbet. Zira ne bireyler ne de bankalar IOTA’nın ilgi alanına girmemekte. Son zamanların gündem konusu olan Internet of Things (IoT) teriminden türetilen IOTA bütünüyle makinelerin birbirleri arasındaki ticarete dair çözüm sunmak amacı ile geliştirilmekte. Gerçek zamanlı ekonomik para aktarımı bütünüyle masrafsız olarak sunulmakta. Örnek ile anlatalım: Arabanızın cüzdanı olduğunu düşünün: Yıkama, otopark, köprü geçişi gibi bütün konuları kendisinin çözebilmesini sağlamak. Veya evinize güneş paneli taktınız, fazla elektrik devlete gidecek, eksilirseniz ordan geri alınacak gibi konularla uğraşmadan panellerinizin elektriği IOTA birimi ile “sattığını” veya “aldığını” düşünün. Bu problemlerin çözümü için gerekli olan “micro-transaction” ticaret IOTA’nın ana konusu. Ancak bununla bitmemekte. Sundukları yapı cihazlar arası veri aktarımını, eHükümet gibi sistemlerde gerekli olan vatandaşın anında ve aktif şekilde oy kullanarak karar mekanizması oluşturmasını, maskeli mesajlaşma ile cihazlar sayesinde bireylerin de iletişim kurmasını, cihazlar arası paylaşımlı internet sayesinde Drone’lardan elektrikli bisikletlere, koordinasyon’dan internete, aklınıza gelebilecek her gerekliliği çözmek amacı ile tasarlanan IOTA, insanlar için para – iletişim – dil ne ise, cihazlar ve makineler için o anlama gelecek gibi durmakta. Heyecanlanmamak elde değil.

Monero

Kod: $XMR
MarketCap Sıralaması: #10
Birim fiyat: $47.96
Sermayesi: $703,113,055

İstanbul metrosu ile yaşadığı logo benzerliği gözlerden kaçmayan Monero’nun en önde gelen özelliği güvenlik. Çalındığı anda değersizleşen sistemi sadece güvenlik sunmakla kalmıyor, takip edilemez bir halka imza sistemi sunarak yapılan para aktarımının / takasının hiç bir şekilde geriye doğru takip edilememesini sağlıyor. Geliştiricilerinden sadece 2 kişinin gerçek kimliklerini yayımladıkları Monero projesinin geri kalan bütün ekibi dahil her detayı takip edilemez – kontrol edilemez bir gizlilik içerisinde geliştirilmiş durumda. Bu gizliliğe talep çok olacak ki bugün Monero 700 Milyon dolarlık bir hacme sahip.

Golem

Kod: $GNT
MarketCap Sıralaması: #13
Birim fiyat: $0.643057
Sermayesi: $539,844,711

Ve sıra geldi benim için en heyecan verici projeye: Golem. 2016 Kasımında gün yüzüne çıkan proje henüz daha aktif hale gelmemiş olmasına rağmen çıkış fiyatının 64 katı bir değere ulaştı. Projenin amacı dünya genelinde bir super-bilgisayar geliştirmek. Super-bilgisayar konsepti büyük üniversiteler, google, facebook gibi dev kuruluşlar tarafından zaten kullanılmakta. Golem projesi, geliştirilmekte olan sistem sayesinde insanların evlerindeki güçlü bilgisayarları kullanmadıkları zamanlarda, başka projelerin hesaplamalarını yapması için çalıştırması temeline dayalı. 3 boyutlu filmlerin renderi, ticari büyük veri analizleri, machine-learning ve yapay zeka (artificial intelligence) gibi yazılımların çok ciddi güç isteyen hesaplamaları, cryptography (şifreleme), DNA analizleri gibi bilimsel çalışmalar Golem projesi çerçevesinde bütün dünyanın bir araya gelip hızlı ve güvenli biçimde işleyebileceği projeler arasında ilk akla gelenler. Bilişim gücü ekonomisinin dünya genelinde birleşmesi gerektiğine inancı tam olan proje, merkezi olmayan yapısı ve bütün “yoğun hesaplama isteyen yapısı” ile, günümüz teknoloji furyasında şirketlerin bilişim giderlerini, yine o şirketlerin kullanıcılara gelir olarak iade edebilecek yapısı ile çok parlak bir fikiri işlevsel hale çevirmekte.

İnsanlar Bitcoin’i CIA’in yaptırıp yaptırtmadığını tartışa dursun, devletlerin vergi alamadığı, polisin takip edemediği, cihazların insanları uğraştırmadan kendi aralarında kendi hukukları çerçevesinde ticaretlerini sürdürdükleri, bilgisayarların boş durmak yerine bilimsel araştırmalara katkı koyduğu dünyaya kapı açan cryptocurrency olgusu, kişisel kanaatimce yaşamlarımızı derin şekilde etkileyecek.

Not: Bitcoin ve Kriptopara Alım Satım Rehberi adlı yazıma da göz atmak isteyebilirsiniz.

Rica: eğer yazıyı faydalı bulduysanız, lütfen paylaşınız.